Մենք պետք է հասկանանք, թե ինչ ենք ստանում բանակցային գործընթացից՝ կարողանու՞մ ենք մեր խնդիրները լուծել, մենք խաղաղության հասնու՞մ ենք: Իսկ մինչև մենք հիմնախնդիրը չլուծենք, երկրները փորձելու են իրենց օգուտը քաղել այդ հիմնախնդրից, դա նորմալ է:

Մեր Անկախության 26-րդ տարեդարձին ընդառաջ՝ մենք նոր առիթներ ունենք եւս մեկ անգամ մտորելու, թե ուր է գնում Հայաստանը, եւ իրերը կոչելու իրենց անուններով՝ առանց խաբեության եւ ինքնախաբեության, այլ ոչ թե հույսներս դնելով, այս էլ որերորդ անգամ, «վերջին ճակատամարտի» եւ Հայ զինվորի քաջության վրա: Դա հենց այն է, ինչը կոչվում է պետական մտածողություն:

Ներկայացված ընդամենը մի քանի թվերից միանշանակ պարզ է դառնում, որ իրականում ԵԱՏՄ ասվածը Հայաստանի համար գոյություն չունի (թերևս ՌԴ-ից բացի ոչ մեկի համար էլ գոյություն չունի): Դրա անդամ երկրները (բացառությամբ ՌԴ-ի) գործնականում Հայաստանի հետ առևտրատնտեսական հարաբերություններ չունեն:

Իրանի ամենամյա նավթային եկամուտների 1%-ը՝ տարեկան մոտ 1 մլրդ դոլար, կհատկացվի առաջիկա հինգ տարիների ընթացքում երկաթուղային տրանսպորտի զարգացմանը: Այս ամենի խորապատկերին, թվում է, թե Իրան-Հայաստան երկաթուղու կառուցումն այդքան էլ անիրատեսական չէ, ինչպես պնդում են շատերը:  

Այսօր Արևմուտքը, հանձինս ԱՄՆ-ի և ԵՄ-ի, փորձում է Հայաստանը դուրս բերել Ռուսաստանի ազդեցության գոտուց կամ թուլացնել այդ ազդեցությունը, նպաստել Հայաստանի ինքնիշխանության մակարդակի բարձրացմանը: Այլապես, եթե չլիներ Արևմուտքը, հնարավոր է՝ Ռուսաստանն ամբողջովին կլաներ Հայաստանը: 

Սա քմահաճույք չէ, այլ հրամայական, եւ հարցը «Ելք» դաշինքը չէ, այլ բոլորիս Ելքը: Սա մե՛ր պետությունն է, սա՛ է մեր պետությունը, եւ մե՛նք ենք մեր պետության տերն ու պատասխանատուն: Պետք է ազատել պետությունը կապանքներից, եւ Ազատ Հայաստանի Հանրապետությունն է միակ տեղը, որտեղ անորոշության մեջ խորասուզվող աշխարհում փրկություն կգտնեն հայերը:

Եթե ԵՄ-ը ցանկանում է, որ Թուրքիան է՛լ ավելի հեռուն չգնա ապաեվրոպականացման ուղով, ապա պետք է հանդես գա ավելի խիստ դիրքերից։ Դա առավել արդիական է հիմա, երբ Էրդողանը նախընտրում է ամեն տիպի բռնի մեթոդներով երկրի ներսում սեփական դիրքերի ամրապնդումը, քան ԵՄ-ին Թուրքիայի անդամակցության մշուշոտ հեռանկարով ապրելը։

Մոսկվայի պաշտոնական գծի նման քաղաքականության հակասականության առանձին, բազմաթիվ դեպքերը, որոշ ռուս պաշտոնյաների հայտարարությունների անտրամաբանականությունը, հաճախ անկապությունը, անհեռատեսությունը, ոչնչով չարդարացված ամբարտավանությունն այդ քաղաքականության համակարգման գրեթե լիակատար բացակայության տպավորություն են ստեղծում:

Վերջապես վերին աստիճանի վտանգավոր է Հայաստանի կողմից թույլ տալը, որ Ադրբեջանի ղեկավարը շարունակի այդ պահվածքով հանդես գալ միջազգային հարթակներում, ՄԱԿ-ի ամբիոնից Հայաստանի ղեկավարությանը մեղադրի ամենածանր հանցագործությունների համար: Եվ հետո նրա հետ նստել սեղանի շուրջ, դա անընդունելի է, բանակցություններում նման բան չի կարող լինել: